Arnhem, de koelste en 'coolste' binnenstad van Nederland

In de binnenstad van Arnhem wordt gewoond, gewerkt, gewinkeld en we genieten er van horeca, een rijk cultuuraanbod en evenementen. Er gebeurt veel. In 2040 zal de binnenstad van Arnhem minder winkels hebben, maar tegelijkertijd meer woningen en meer ruimte voor cultuur en werken. Dat betekent dat de openbare ruimte mee moet veranderen en meer ruimte moet bieden voor verblijven en ontmoeten en er is meer ruimte nodig voor de voetganger.

Dit verblijven en ontmoeten moet prettig zijn in alle seizoenen. Ook met het veranderende klimaat waarbij meer behoefte is aan schaduw, koele plekken en waterbuffering in de binnenstad. De openbare ruimte is het visitekaartje van de binnenstad van Arnhem. Door het toevoegen van meer bomen en groen in de binnenstad en ruimte voor creativiteit moet het DNA van Arnhem herkenbaarder worden. Met een inrichting die toegankelijk en veilig is voor iedereen en waarbij we zoveel mogelijk (her)gebruik maken van de waarden die er al zijn.  

Toekomstplan voor de openbare ruimte van de binnenstad

Om kaders voor de inrichting van de openbare ruimte in de binnenstad te hebben, wordt de "visie Openbare Ruimte en Koele Netwerk" gemaakt. In deze visie moet het DNA van Arnhem beter tot haar recht komen en wordt de binnenstad groener en komen er meer bomen. Er is meer aandacht voor verblijven en ontmoeten en er wordt een netwerk van koele plekken en routes voorgesteld, zodat iedereen prettig kan verblijven in de ‘coolste binnenstad van Nederland’. De voetganger staat hierbij op 1 en er is aandacht voor een inclusieve inrichting. Ook draagt de visie bij aan een vitale en economisch goed functionerende binnenstad. 

visiekaart

Met deze visie hebben we een handleiding voor het ontwerp en de inrichting van de openbare ruimte en er staat in hoe we in de toekomst projecten in de binnenstad gaan uitvoeren. In de visie zijn spelregels opgenomen voor hoe verschillende plekken en straten in de Arnhemse binnenstad ingericht kunnen worden. 

Op dit moment wordt nog gewerkt aan de visie, samen met vertegenwoordigers van de bewoners, ondernemers en belangenorganisaties. Verwacht wordt dat de visie voor de zomer wordt afgerond. Daarna wordt de visie ter besluitvorming voorgelegd aan het college en de gemeenteraad. Nadat de visie is vastgesteld is zal deze via een link op deze pagina in te zien zijn.  

De totale visie bestaat uit een aantal hoofdthema’s. Hieronder leggen we de verschillende onderdelen uit.

DNA van Arnhem 

Velen denken bij Arnhem meteen aan de grote groene parken van Arnhem, aan Park Sonsbeek bijvoorbeeld. In de binnenstad is er toch weinig van dit groene DNA te herkennen. Ook de andere kernwaarden creativiteit en vrijheid krijgen te weinig aandacht. In de visie Openbare Ruimte en Koele netwerk wordt op verschillende manieren de openbare ruimte met dit DNA aangevuld. Vergroening van de binnenstad is één van de meest zichtbare toepassingen hiervan. Maar ook bijvoorbeeld de herkenbaarheid van de inrichting. Eenduidig en helder, niet allerlei verschillende materialen, bankjes en verlichting. Daarbij gaan we uit van duurzame principes als hergebruik. Zeker de bestrating heeft een grote CO2-footprint. Slim hergebruik zorgt voor eenheid en duurzaamheid. Bijvoorbeeld: er zijn veel rode klinkers toegepast in de binnenstad. Door te vergroenen houden we op de ene plek in de binnenstad bakstenen over die we op een andere plek in de binnenstad kunnen toepassen.

Koele netwerk 

Uniek aan de visie is de rol voor klimaatadaptatie. De binnenstad heeft namelijk ook te maken met het veranderende klimaat. Het is één van de meest versteende gebieden van Arnhem en tijdens warme dagen wordt het dan ook erg heet in de binnenstad. Dat komt de leefbaarheid niet ten goede van mens, plant en dier. Met de visie moet er meer aandacht komen voor schaduw en verkoeling, maar bijvoorbeeld ook voor het tegengaan van wateroverlast. De binnenstad moet voor iedereen fijn zijn om te verblijven, ook in de toekomst, ook als je een kwetsbare gezondheid hebt. We pakken de klimaatopgave voor de hele binnenstad aan door te bouwen aan een netwerk van koele routes en plekken. Dat is uniek voor Nederland. 

Verblijfsplekken

De belangrijkste plekken in de openbare ruimte van de binnenstad zijn nu allemaal versteend. Het zijn allemaal pleinen. Ze zien er vaak hetzelfde uit en vertellen niet veel over de identiteit van de plek. Dat willen we in de toekomst aanpakken. Naast de pleinen worden er 2 nieuwe groene type plekken toegevoegd. De stadshoven en de verborgen tuinen. Hieronder kan je lezen wat het verschil is tussen de type plekken en hoe deze er in de toekomst zullen uitzien. Bij het verkoelen en vergroenen van de plek kijken we naar hoe deze gebruikt wordt. 

Pleinen

Op de pleinen kan je vandaag naar de markt of een optreden gaan. Je kan er genieten van een verkoelend drankje op het terras. Het flexibele gebruik van de pleinen moet ook in de toekomst behouden blijven. Maar er is ook behoefte  aan meer schaduw, vooral in de zomer. Dit kan door het aanbrengen  van tijdelijke constructies voor schaduw (zoals parasols of doeken) en bomen. Misschien kan je er in de toekomst je vrienden of familie ontmoeten op een bankje in de schaduw. 

pleinen uitgesneden C

Stadshoven 

De stadshoven zijn de groene tegenhangers van de pleinzones. Dit zijn de koele, groene oases in de binnenstad. Je kan er zitten in de schaduw, spelen of een terrasje doen. Het zijn plekken waar mensen samenkomen in een groene setting. De plek waar je kan zitten onder de bomen en kan genieten van het groen rondom jou.

verborgen-tuinen uitgesneden C

Verborgen tuinen

De Verborgen tuinen zijn te ontdekken groene plekken in de binnenstad. Ze kunnen gelegen zijn achter gebouwen of op een dak. Ze vormen een nieuwe aanvullende groene wereld in de binnenstad. De tuinen kunnen zowel openbaar als privé zijn. Een goed voorbeeld van hoe zo een tuin zou kunnen zijn, zijn de tuinen van het Spijkerkwartier. Leuke, groene ontdekplekken.

Stadshoven uitgesneden C

Straattypes

Straten zijn naast de grote plekken de belangrijkste openbare ruimtes in de binnenstad. We willen de binnenstad omvormen tot koelste en “coolste” binnenstad van Nederland. Daar kunnen  deze straten een belangrijke rol in spelen. Door verkoeling en vergroening kunnen we wonen en verblijven in de binnenstad prettiger r maken  en de Arnhemse kernwaarden beter zichtbaar maken. Hoe? Dit hangt af van de breedte en het gebruik van de straat. Door de straten verschillend in te richten, weten inwoners en bezoekers in wat voor soort stuk van de binnenstad ze zijn en wat je daar kunt verwachten. Op de afbeeldingen kan je zien hoe de verschillende straten er in de toekomst zouden kunnen uitzien.

type-straten

Winkelstraten

Het winkelen, de toegankelijkheid en de zichtbaarheid van de winkels staat hier voorop. Op plaatsen waar in de zomer onvoldoende schaduw is, wordt ingezet op het creëren van tijdelijke schaduw. Bomen, planten in potten en groene gevels geven een groener uitzicht aan dit type straat. 

isometrie-winkelstraat

Horecastraten

In de  horecastraat vindt u concentratie van restaurants en cafés. Deze straten zijn vaak levendig en drukbezocht. Dit moet  ook zo  blijven in de toekomst. Net als in de winkelstraat wordt er gekozen voor het creëren van tijdelijke schaduw. Klimplanten en planten in potten dragen bij aan een hogere verblijfskwaliteit.

isometrie-horecastraat

Struinstraten

Dit zijn straten waar een mix is van bijvoorbeeld winkels, wonen, bedrijfjes en ambachten. In deze straten is het belangrijk om (beschaduwde) ruimte te maken zodat je er fijn kunt verblijven, ontmoeten en winkelen. Maar waar ook ruimte is voor groen en bomen (het DNA van Arnhem) en waar water opgevangen kan worden.

isometrie-struinstraat

Woonstraten

Een woonstraat is een straat met vooral  wonen of woon-gerelateerde functies. In deze straten is er de meeste ruimte voor vergroening. Dit kan door het aanbrengen  van geveltuintjes, grotere groenzones en het aanplanten van bomen. Zo zal het nog fijner wonen zijn in deze straten.

isometrie-woonstraat

Centrale verblijfs- en ontmoetingsruimte en koppeling met de Rijn

De Arnhemse binnenstad heeft 2 opvallende kenmerken. Aan de ene kant de kleinschalige middeleeuwse historische binnenstad met smalle en gebogen straatjes en aan de andere kant de Wederopbouwstad met grootschalige gebouwen en grote formele openbare ruimtes. Tussen deze 2 werelden ligt een gebied die deze werelden verbindt, de centrale verblijfszone. Dit is ook de zone waar veel van de grote culturele en publieke gebouwen staan. Onder andere Rozet, Focus, de Eusebiuskerk, het Stadhuis, de Walburgiskerk en Waalse kerk, het Stadstheater en Musis Sacrum. Deze zone wordt nog meer dan nu de centrale plek om te verblijven en ontmoeten. De voetganger staat hier centraal en er is minder of geen ruimte voor de bus en auto. Deze zone werkt als een  ruimte waarin de openbare ruimte door loopt, waarbinnen  verschillende plekken die de identiteit onderstrepen van belangrijke gebouwen in deze zone, zoals  bijvoorbeeld de Eusebiuskerk , van Focus Filmtheater, het Stadstheater of Rozet.

Verblijven aan de Rijn

Nog een opvallend kenmerk van Arnhem is de ligging aan de Rijn. Een bijzondere plek om te verblijven die daar nu nog niet helemaal op ingericht is. In de visie staan aanknopingspunten om dit gebied beter te gebruiken voor verblijven en ontmoeten. Bijvoorbeeld door een pleinzone in te richten waar auto’s en snelle fietsen niet mogen rijden. Daarnaast wordt ook in beeld gebracht hoe dit gebied gekoppeld is aan de hiervoor genoemde centrale verblijfsruimte en de historische binnenstad, zodat een nieuwe rondwandeling ontstaat.

Entrees en gastvrije ontvangstruimtes van de binnenstad

Er zijn verschillende plekken waar je als bezoeker de binnenstad inkomt. De entreeplekken. Deze krijgen bijzondere aandacht. Het zijn de plekken waar je bijvoorbeeld overstapt uit de bus of waar je de fiets of auto parkeert en te voet verder gaat. Dit zijn de entrees langs de singel van de binnenstad. Belangrijk is dat iedereen zich welkom voelt, dat het comfortabel en aangenaam is en dat je je meteen thuis voelt in de binnenstad.

Hoe kan de binnenstad eruitzien?

Om een beeld te geven van hoe verschillende plekken er mogelijk in de toekomst uit zouden kunnen komen te zien, zijn voor een aantal plekken sfeerbeelden gemaakt. Dit is nog geen definitief ontwerp, maar het laat zien wat er mogelijk is binnen de visie als we de spelregels gebruiken, wat belangrijk is en ook hoe het beeld van de openbare ruimte kan gaan veranderen. Maar het zijn dus beelden die nu vooral laten zien hoe het eruit zou kunnen zien.

visualisatie_Johnny-van-Doornplein-visualisatie-Eusebiushofvisualisatie-Land-van-de-Marktvisualisatie-Nieuwe-Plein

Copyright: OMGEVING

Samenwerken aan de visie

Samen met vertegenwoordigers van inwoners en ondernemers uit de (binnen)stad en belangenorganisaties zoals Stichting Welzijn Ouderen Arnhem (SWOA) en het Arnhems platform chronisch zieken en gehandicapten (APCG) overleggen we over de op te stellen visie. 

Informatiedagen 24 en 25 mei

Op vrijdag 24 en zaterdag 25 mei hebben we de conceptvisie voor de binnenstad aan Arnhemmers laten zien. Inwoners konden vragen stellen of opmerkingen doorgeven over de conceptvisie. Heeft u de informatiedagen gemist en heeft u nog een vraag of wilt u nog iets kwijt? Dan dan kunt u e-mailen naar visiebinnenstad@arnhem.nl

Logo LIFE-IP en EU