Over de Slag om Arnhem
De Slag om Arnhem vond plaats tijdens operatie Market Garden in september 1944. De geallieerden wilden onder meer de Rijnbrug veroveren, maar stuitten daarbij op felle weerstand.
Operatie Market Garden
Met een gewaagd plan hoopten de geallieerden de oorlog nog voor de kerst van 1944 te beëindigen. Doel was het innemen van bruggen in Nederland en zo te zorgen voor een snelle opmars naar het hart van Duitsland. De operatie bestond uit twee delen. Operatie Market was een dropping van ca. 35.000 luchtlandingstroepen die bruggen moesten innemen en vasthouden tot grondtroepen aankwamen. Operatie Garden betrof de opmars van de grondtroepen van de Belgische grens tot over de Rijnbrug in Arnhem.
De luchtlandingen
Op 17 september 1944 stegen de eerste vliegtuigen met luchtlandingstroepen op. Britse parachutisten landden In het gebied ten westen van Arnhem. Ondertussen landden Amerikaanse parachutisten bij Son, Veghel, Sint-Oedenrode, Groesbeek en Nijmegen. Na heftige gevechten wisten de geallieerden alle bruggen tussen Eindhoven en Nijmegen te veroveren. Nu moest de brug over de Rijn in Arnhem nog ingenomen worden.
De strijd om de Rijnbrug
Operatie Market Garden kwam als een complete verrassing voor de Duitse troepen. Toch wisten ze al snel een verdediging op te zetten die steeds sterker werd naar mate de strijd vorderde. De Britten ondervonden de nodige problemen. De landingsvelden waren relatief ver van de Rijnbrug verwijderd en slechts 600 Britse parachutisten, onder leiding van luitenant-kolonel John Frost, wisten de brug bij Arnhem te bereiken. Er volgden hevige gevechten om de brug in Britse handen te houden, maar na vier dagen bleek de tegenstand van het Duitse leger te sterk en moesten de Britten bij de brug zich overgeven.
Terugtrekking over de Rijn
De rest van de Britse troepen zat vast in Oosterbeek en kon geen kant op. Ze kregen nog hulp van Poolse troepen die bij Driel waren geland, maar na negen dagen was de situatie hopeloos geworden. Er werd besloten om de restanten van de Britse en Poolse troepen in de nacht van 25 op 26 september over de Rijn terug te trekken. Hiermee kwam een eind aan Operatie Market Garden. Niet iedereen wist te ontsnappen. Circa 6.500 Britten, waaronder vrijwel alle gewonden en verzorgers, werden krijgsgevangen gemaakt.
Evacuatie 95.000 Arnhemmers
Na de mislukte operatie krijgen de Arnhemmers het bevel om de stad binnen 48 uur te verlaten. Ongeveer 95.000 Arnhemmers pakken hun spullen. Ze denken binnen een paar dagen weer terug te mogen, maar zullen pas 8 maanden later — vèr na de bevrijding — weer terugkeren. Zij treffen dan een compleet verwoeste en geplunderde stad aan vol puin en lijken. Nog steeds heeft nationale Bevrijdingsdag voor Arnhem daarom een andere betekenis dan voor de rest van het land.
Foto's: Gelders Archief