Hotspot Energy

Het energiecluster in onze regio is stevig gegroeid in aantallen werknemers, studenten, banen, productiviteit en omzet. We hebben nieuwe bedrijven en instellingen verwelkomd die een waardevolle aanvulling vormen voor het cluster. Het kennis- en opleidingslandschap is sterk vernieuwd en uitgebreid met een universitaire dependance en (hybride) leeromgevingen voor omscholers, bijscholers en ‘reguliere’ studenten van de HAN, Van Hall Larenstein en het energie gerelateerde mbo. Deze opleidingsprogramma’s genieten internationale populariteit.

Energy-werklocaties zoals Industriepark Kleefsewaard en Arnhems Buiten zitten vol met innovatieve bedrijven op het gebied van elektrische energietechniek, elektrochemische energieopslag en duurzame aandrijfsystemen. Ook op andere plekken in de stad en regio vindt het energycluster voldoende ruimte en ontwikkelperspectief. Het cluster is gegroeid in de onderlinge contacten en samenwerking, en weet vanuit de aangesloten ondernemingen en instellingen goed naar voren te brengen waar de kracht van de regio zit én waar nog verbeteringen wenselijk of noodzakelijk zijn, ook als het gaat om een aantrekkelijke woon- en leefomgeving. 

Het cluster – en Arnhem als centrum daarvan – wordt nationaal en internationaal erkend en opgezocht vanwege de samenwerking in toonaangevende projecten rond elektriciteits- en waterstoftechnologie  en als vestigingslocatie voor ondernemers of professionals in de energiesector. Wat in onze regio aan innovaties bedacht en gemaakt wordt, wordt breed toegepast: in proeftuinen en ‘smart energy-hubs’ binnen de eigen Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen, maar zeker ook op andere plekken in Europa en daarbuiten. Dat maakt Arnhem en de regio tot economische Hotspot Energy binnen Europa.  

Arnhem kiest binnen het Hotspot Energy programma voor een focus op 3 locaties in de stad, te weten Industriepark Kleefse Waard (IPKW), Businesspark Arnhems Buiten en kenniscampus HAN/Van Hall Larenstein. In de bredere regio zijn Innofase (bij Duiven) en TPN West (bij Nijmegen) de werklocaties die extra beleidsaandacht krijgen vanuit het speerpunt “energy”.

Voor de Arnhemse locaties geldt dat met het programma 2023 -2025 zal worden ingezet op het vergroten van bereikbaarheid en de ruimtelijke kwaliteit, als werkomgeving en als energyhotspot. Het worden plekken waar werkgevers, werknemers en studenten graag zijn en zich uitgedaagd en geïnspireerd voelen om energie-innovaties te ontwikkelen en in de praktijk te brengen. Daarbij gaat het ook om de juiste infrastructuur: voor bereikbaarheid, verbinding, energie, gas en warmtedata. 

Specifiek voor de Nieuwe Haven bij IPKW geldt dat onderzocht wordt hoe de potentie van deze haven benut kan worden als open innovatie hub voor zero emissie havens en scheepvaart. Ook de (fysieke) ontsluiting en de verbindingen tussen de kennis- en werklocaties onderling willen we in de komende periode versterken. Naast de 3 werklocaties onderzoeken we hoe ook de andere gebieden in de stad en regio meer kunnen bijdragen aan het imago van de regio Arnhem als Hotspot Energy. Eén van de ambities is daarbij het zichtbaar toepassen van de (eigen) energie-innovaties in de eigen stad en regio.  

Met de stichting Connectr Energy innovation en de daarbinnen gevestigde faciliteiten en expertise stimuleren gemeente Arnhem en provincie Gelderland met private partners als IPKW en de HAN de opzet van een meerjarig innovatie- en ontwikkelingsprogramma. Met een bewust gekozen focus kiezen we voor maximaal effect, via 3 technologiegebieden waar de (regio) Arnhem zich in onderscheidt: elektrische energietechniek, elektrochemische energieopslag en duurzame aandrijfsystemen.

Op deze thema’s nodigt de regio Arnhemse en regionaal gevestigde ondernemers uit om hun energie-innovaties in te brengen in het programma en versneld te ontwikkelen en toe te passen, al dan niet samen met andere regionale of  Europese ondernemers en opleidings- of kennisinstellingen. Ook Europese subsidieprogramma’s - zoals bijvoorbeeld het regionale EFRO-innovatieprogramma - brengen we met hulp van provincie en OOSTNL zo laagdrempelig mogelijk binnen bereik van ondernemers. 

In 2022 hebben de gemeente, Connectr en Kiemt een weboverzicht gemaakt van alle bij ons bekende energieinnovaties die in de regio zijn ontwikkeld. In 2023-2025 kunnen we vanuit dit overzicht de promotie  en toepassing van de innovaties gaan ondersteunen. We dragen bij met het co-financieren van haalbaarheidsstudies en procesgeld voor de ontwikkeling en demonstratiefase van innovaties en met de gespecialiseerde programma’s van Stichting KIEMT (innovatieradar, matchmaking), OOSTNL (innoveren, internationaliseren, investeren) en Generation E (investorreadiness).  

Ook starters krijgen in onze stad en regio ondersteuning, denk aan het startup platform, het begeleidingsprogramma Orion bij de HAN en ArtEZ en de incubatorruimte op onder andere IPKW (Greenhouse).

Aanwezigheid van voldoende en goed gekwalificeerd personeel - human capital - op het juiste moment is een cruciale randvoorwaarde voor een sterk en groeiend energycluster. In de afgelopen jaren is er juist een krapte op de arbeidsmarkt ontstaan, met vooral een tekort aan goed opgeleid technisch personeel. Daarom krijgt deze actielijn de komende jaren de volle aandacht.

Het Hotspot Energy programma streeft naar een maximaal effect door – onder andere in het al genoemde meerjarenprogramma van Connectr – zoveel mogelijk de innovatie-ontwikkeling bij ondernemers te koppelen aan de kennis- en opleidingsontwikkeling bij onderzoekers, om- of bijscholers en reguliere studenten van universitair, hbo of mbo-niveau. Dit is waardoor de broodnodige extra professionals zich gemotiveerd en uitgedaagd zullen voelen. Hierdoor kunnen ze ‘in de frontlinie’ aan de slag met  maatschappelijke uitdagingen van vandaag en de werkgevers van morgen. En het gebeurt op plaatsen waar alle betrokkenen elkaar ook fysiek kunnen ontmoeten,  in ‘hybride’ werk- en leeromgevingen, zoals bij Connectr op Industriepark Kleefsewaard en bij SEECE op de HAN. 

Door de coronacrisis zien we dat er extra element is bijgekomen: er zijn branches waar de werkgelegenheid sterk afneemt en in andere branches neemt deze juist toe, zoals in de energiesector. De regio zet daarom in haar Human capital agenda volop in op de thema’s “Van werk naar werk” en “om- en bijscholing”. Actuele voorbeelden zijn de opzet van de Refugee Hub en het programma “Plug in and Play”, gericht op meer instroom van personeel met deskundigheid op het gebied van elektrische laadinfrastructuur.

De gemeente sluit voor de keuze van (extra) te ondersteunen projecten voor 2023 -2025 aan op het Human Capital akkoord van de regio en zal haar inbreng en steun laten lopen via de werktafels Leven Lang Leren en Ontwikkelen Energy en via de algemene werktafel Aantrekken en vasthouden van extra human capital. Ook de noodzaak om de arbeidsproductiviteit te stimuleren krijgt hierin een plek, door in het proces ook de mogelijkheden van robotisering en automatisering te onderzoeken en te ondersteunen. Daarnaast vragen we ondernemers en onderzoekers /opleiders uit het cluster suggesties en voorstellen voor (bestaande)  projecten of nieuwe maatregelen die extra ondersteuning verdienen in de periode 2023-2025.  

De ontwikkelkracht en reputatie van een economisch cluster hangt ook af van de mate waarin de deelnemers elkaar kennen, hun (niet-competitive) kennis en contacten willen delen en gezamenlijk weten op te treden. Daarom vormt dit een apart aandachtspunt in de programmalijn Hotspot Energy.

Het energycluster in en rond Arnhem heeft door de jaren heen een open, samenwerkende en informele cultuur opgebouwd. Alle partijen koesteren deze cultuur: het draagt bij aan een hoge graad van onderling vertrouwen en het sneller delen van niet-competitieve kennis en (handels)contacten. We steunen en faciliteren als gemeente en via Connectr, KiEMT en OOSTNL de opzet van energieke coalities, netwerkorganisaties en bijeenkomsten op het gebied van energie. Bijvoorbeeld de Early Morning Toasts, de leerkring rond waterstoftechnologie en het expertisenetwerk rond Heavy Duty laadinfrastructuur. 

Voor 2023 -2025 willen we de interne samenwerking van het cluster verder ondersteunen via een programmagroep Hotspot Energy. Afhankelijk van de inhoud van het programma zullen in het verlengde daarvan ook publiek private werktafels gevormd en ondersteund worden die deelonderwerpen voor hun rekening kunnen nemen.   

In onze communicatie en lobby over de kracht van het regionale energiecluster en de positie van Arnhem daarin, ondersteunen we bestaande ondernemers met positieve bestuurlijke en ambtelijke betrokkenheid en voegen we nieuwe deelnemers of klant- en exportrelaties toe aan het energiecluster. Bij nieuwe deelnemers  is te denken aan bedrijven en ondernemers, naast kennisinstellingen onderzoekers, studenten en investeerders. 

Daarnaast richten we ons ook op (inter)nationale beleidsmakers en politici, om overheidsbeleid of geld te krijgen voor projecten en maatregelen die het cluster nodig heeft om te kunnen groeien. We werken samen met partners als Stichting Connectr, Stichting KIEMT, Citymarketing Arnhem, The Economic Board, Bureau Brussel van de Groene Metropoolregio en de lobbyisten van de provincie Gelderland. Lokaal en in de regio organiseren of subsidiëren/sponsoren we hiervoor evenementen zoals the Future of Us en Innovate. In 2023 staat ook een Arnhem Energy event op de planning (1 juni) om studenten, professionals en potentiële zakenrelaties te verleiden om meer te doen met wat Arnhem op energygebied te bieden heeft aan opleiding, samenwerking en vestigingsmogelijkheden.

Binnen Europa zijn we als regio lid van Hydrogen Europe, het innovatie netwerk ERRIN en het mobiliteitsnetwerk POLIS. Daarnaast zijn we actief in een aantal Europese projecten. Voor de periode 2023-2025 vragen we ondernemers en onderzoekers /opleiders uit het cluster suggesties en voorstellen voor aanvullende acties die passen bij de ambitie om tussen nu en 2025 uit te groeien tot een energycluster van Europese betekenis.