Natuurbeheer bossen en parken

Veel verschillende soorten van flora en fauna wordt biodiversiteit genoemd. Om het aantal dieren, bomen en planten te vergroten doen we het volgende: 

• Het vergroten van het aandeel staand en liggend dood hout. Dit is gunstig voor allerlei planten, insecten en schimmels die ervan afhankelijk zijn.  
• Bomen laten we bewust uitgroeien en oud worden totdat ze afsterven.  
• Het maken van overgangen omdat daar juist de grootste ecologische waarde zit. Denk bijvoorbeeld aan bosranden, overgangen van donker naar licht, oevers van poelen, sloten en waterpartijen, zandige vlekjes op de overgang van hoog naar lager gelegen heidegebiedjes, etc.  
• Het aanplanten van verschillende boomsoorten. Door de onderlinge concurrentie van bomen is het soms nodig om bomen te vellen zodat bijvoorbeeld langzame groeiende bomen behouden blijven. 

Sommige keuzes maken we op basis van mooiheid (esthetiek). Ook werken we aan een cultuurhistorisch landschap met veel afwisseling van open - en gesloten gebieden. 

• Het beter in beeld brengen van een bijzondere boom door struiken of bomen die het zicht op de boom blokkeren, te verwijderen.  
• Het maken en behouden van zichtlijnen en afwisseling van bos, lanen, sprengbeken, wielen, dijken, open weides en graslanden en kleinschalige akkers met bomenrijen, houtwallen en bloemstroken. 

Bij de groei slaan bomen koolstof (CO2) op in het hout en de wortels. In duurzaam beheerde bossen, heideterreinen en graslanden zijn zowel de boven- als de ondergrondse CO2 opslag van belang. De CO2 opslag in oude bossen kan afnemen omdat de groei van de bomen afneemt.  

• Door ruimte te geven aan jonge bomen kunnen we ervoor zorgen dat de bomengroei niet stil komt te vallen waardoor CO2 opslag doorgaat.  
• Met het ouder worden van het bos wordt de hoeveelheid ondergronds opgeslagen CO2 ook hoger. Daarom beschermen we groeiplaatsen en gaan we kleinschalig en natuurvolgend te werk.  

Binnen het Arnhemse bosbeheer is hout een bijproduct van het duurzaam beheer. Het oogsten van hout is geen doel op zich.  

• Alleen stammen van de gekapte bomen zijn geschikt voor langdurige opslag van CO2 (bijvoorbeeld als bouw- of meubelhout). Deze stammen worden soms uit het bos gehaald. Liever laten we een deel van het hout in het bos achter vanwege de voordelen voor schimmels, planten en dieren.  
• Waar mogelijk wordt het hout gebruikt in de bossen en parken van Arnhem (gebiedsinrichting) of in lokale stadsontwikkeling.  
• Er wordt geen hout geoogst voor gebruik als biomassa. 

Om een betere biodiversiteit te krijgen passen we dunning of uitdunning in het bos toe. We halen dan bomen weg om ruimte te maken voor nieuwe natuur. Dunnen doen we door bomen te vellen, om te trekken of te ringen.  

• De bomen die blijven staan kunnen met die extra groeiruimte een grotere kroon vormen, en zo dikker en stabieler worden. De keuze welke bomen behouden blijven en welke moeten wijken bepaalt in de toekomstige ontwikkeling van het bos.  
• Hoe vaak er wordt gedund is afhankelijk van onder andere de bodem, de boomsoortenmenging en de groeisnelheid.  
• Iedere 5 of 6 jaar wordt bekeken of het nodig is om via dunning de bosontwikkeling bij te sturen. 
• Deze maatregelen worden soms ook genomen om heidegebieden te verbinden, bosranden te verbreden of op specifieke plekken jonge bomen een kans te geven om door te groeien. 

Door eeuwenlang intensief menselijk gebruik is de Veluwe een droge en voedselarm gebied geworden. Er is verzuring door CO2 en slecht afbreekbaar (verteerbaar) strooisel ontstaan. Hierdoor blijft de natuur achteruit gaan.  

• Om het tij te keren bevoordelen we boom- en struiksoorten met goed verteerbaar strooisel.  
• Ook laten we dood hout zo veel als nodig achter in het bos. Hiermee ontstaat een rijke bosgrond met veel organisch materiaal en voedingsstoffen die water goed vasthoudt.  

Door de hoge aantallen edel- en damherten, zwijnen en reeën op delen van de Veluwe krijgt de natuurlijke verjonging van loofbomen nauwelijks kans: teveel eikels, noten en jonge boompjes en struiken worden opgegeten.  

• Bosverjonging, door het planten van nieuwe bomen, lukt alleen als de plant of boom wordt afgeschermd met een raster of takkenril.  
• Ook worden individuele bomen tegen vraat beschermd.  
• In het kader van het faunabeheerplan Gelderland wordt verder de grofwildstand gereguleerd.  
• Het noodzakelijke afschot wordt uitgevoerd in eigen beheer door een professionele faunabeheerder. Hierdoor worden de vitaliteit van de dieren en de kwaliteit van het faunabeheer gewaarborgd.  

Bart is 18 jaar werkzaam als Boswachter Fauna en BOA (buitengewoon opsporingsambtenaar/toezicht) voor gemeente Arnhem. Voor alle vragen over fauna en handhaving in de Arnhemse bossen en parken is Bart het eerste aanspreekpunt. Ook door onze buurgemeenten en bos beherende organisaties wordt Bart regelmatig als professional ingevlogen om bijvoorbeeld aangereden wild na te zoeken met zijn zweet(speur)honden. Bart wordt door zijn jarenlange ervaring ook gevraagd door Duitse en Oostenrijkse universiteiten om studenten over zijn vak voor te lichten. Daarnaast geeft hij tot ver over de grens instructies over het werken met zweethonden. Volg #boswachterfaunabart op Instagram. 

Boswachter Nina is sinds 2020 het eerste aanspreekpunt voor de bos- en natuurgebieden in het buitengebied van Arnhem Noord. Hieronder vallen onder andere de Waterberg, Schaarsbergen, Koningsheide, Kemperheide, Rijk der heide, Johannahoeve en het Nederlands Openlucht Museum. Samen met haar hond Ollie is Nina dagelijks te vinden in het bos. Hier stuurt zij de aannemers aan, en is van begin tot eind betrokken bij verschillende natuurontwikkelingsprojecten. Nina heeft in korte tijd een grote groep vrijwilligers op de been gekregen om mee te helpen met het uitvoeren van allerlei klussen in de bos- en heidegebieden. Daarnaast scoort ze hoge ogen op Social Media waar ze een bekende is in Arnhem en omstreken. Volg voor het laatste nieuws #boswachternina op Instagram. 

Maurits is sinds 2022 boswachter voor de natuurgebieden en parken in Arnhem Zuid. Denk hierbij aan het uiterwaardenpark Meinerswijk en de Bakenhof langs de Nederrijn, park Immerloo en park Westerveld. Maurits is hier tevens verantwoordelijk voor het beheer van het vee en de landbouwactiviteiten. Naast de rol in Arnhem Zuid is Maurits ook coördinator voor het beheer van de bossen in Arnhem Noord. Maurits heeft zich gespecialiseerd in natuurvolgend en kleinschalig beheer van bos en natuur en maakt werk van bodemherstel en versterking van de biodiversiteit. Volg ook #boswachtermaurits op Instagram. 

Jan werkt al circa 20 jaar bij de gemeente Arnhem. Sinds 2020 is Jan de parkwachter in de parken Klarenbeek, Braamberg, Angerenstein, Sacré Coeur, Presikhaaf, Sonsbeek, Zypendaal, Gulden bodem en begraafplaats Moscowa. Jan is het eerste aanspreekpunt voor het dagelijks onderhoud en het beheer van onze (monumentale) parken. Daarnaast verzorgt Jan rondleidingen en stuurt hij de aannemers en vrijwilligers aan. Als beheerder van levend erfgoed kijkt Jan naar meer dan alleen het hier en nu. Hij zoekt naar oude historische (landgoed)elementen in het landschap en brengt deze terug of hersteld ze om ze voor de toekomst te bewaren. Daarnaast maakt Jan zich sterk voor het behoud van voor Arnhem belangrijke monumentale bomen.